Günümüzün modern şehirlerinde, lüks spor salonlarından ve minimalist spaların soğuk su havuzlarından ilham alan mekânlar popülerlik kazanırken, Roma İmparatorluğu’nun hamamları da benzer bir işleve sahipti. Yıl içinde İspanya’daki Ilici, Türkiye’deki Elâzığ ve Pompei’deki yeni keşifler, bu yapıların sadece banyo yapmakla ilgili olmadığını bir kez daha kanıtladı. Örneğin, İspanya’da bulunan 14.000 metrekarelik devasa hamam kompleksi, zengin mozaiklerle süslenmişti ve şehrin refahını gösteriyordu. Türkiye’de bulunan 3. yüzyıldan kalma kompleks ise, zeminin altından dolaşan sıcak havayla ısıtılan gelişmiş hypocaust sistemiyle dikkat çekiyor.
Bu hamamlar, bölgedeki gezici sanatçılar ve mozaik atölyeleri tarafından özenle süslenirdi. Sanat, zenginlik gösterisi olduğu kadar, günlük hayatın bir parçasıydı da. Hatta İtalya’daki Villa Romana del Casale‘de yeni bulunan bir mozaik, üzerinde terlikler (parmak arası sandaletler) betimlenmiş bir figür gösteriyor. O dönemde, terlikler oldukça yaygın bir giysiydi ve günümüzdeki gibi çorapla giyilmeleri de modaydı. Hatta Firavun Tutankamon’un mezarında bile, öbür dünyaya yanında götürdüğü dört çift çorap ve sandalet bulunmuştu.
Sanat tarihçisi Katherine Dunbabin’in belirttiği gibi, hamamlardaki mozaikler, ziyaretçilere ayakkabılarını çıkarmalarını hatırlatmak gibi pratik bir amaca da hizmet edebiliyordu. Ancak bu eserler, aynı zamanda sahibinin zevkini ve lüksünü de sergiliyordu. Pompei’de yeni bulunan özel bir hamam, 30 kişiyi ağırlayabiliyor ve şık duvar resimleri ile mozaik zeminlerle süslenmişti. Komşu şehir Baiae’de ise, su altı arkeologları, Cicero’nun saunası olabileceğini düşündükleri bir keşif yaptı. Tıpkı modern zamanlarda olduğu gibi, o dönemde de misafirler önce hamama davet edilir, ardından akşam yemeği servis edilirdi.
Bugün, New York’ta açılması planlanan Kith Ivy/Padel gibi lüks spa merkezleri, binlerce yıl önceki bu sosyal geleneği devam ettiriyor. İster bir Roma hamamında terliklerinle uzan, ister Manhattan’da 22 dolarlık bir smoothie’yi Instagram’a koy; hamamlar, egzersiz, sanat ve görülmek için popüler bir yer olmaya devam ediyor. Bu keşifler, insanoğlunun kişisel bakım rutinini her zaman daha fazlasına, daha büyük bir sosyal amaca dönüştürdüğünü gösteriyor.
