Frank Miller, çizgi roman tarihinde bir dönüm noktası. 1986 tarihli The Dark Knight Returns, yalnızca Batman’i yeniden tanımlamakla kalmadı, aynı zamanda iki büyük kahramanın ilişkisini kökten değiştirdi: Batman ve Superman artık dost değil, karşıt güçlerdi.
Miller, yaşlanmakta olan bir Bruce Wayne’in gölgesinden yeni bir Gotham anlatısı kurarken, Superman’i devletin resmi temsilcisi olarak sahneye çıkarır. Bir nükleer savaşı engellemeye çalışan, başkanın emriyle Gotham’a gönderilen Clark Kent, kendi değerleri uğruna mücadele eden outlaw Batman’in karşısında yer alır. İki kahramanın çarpışması artık çocukluk hayallerinin ötesinde, toplumsal düzenle bireysel adalet arasındaki uçuruma dönüşmüştür.
Miller’ın tercihleri, Superman’e duyduğu nefretin değil, onu bir karşıt kutup olarak görmesinin sonucudur. Batman onun gözünde Dionysosvari, kendi iradesiyle hareket eden bir karakterdir; Superman ise sürekli düzeni korumaya çalışan kaygılı bir figür. Bu denge, ikisini aynı hikâyede vazgeçilmez kılar. Miller’ın kendi sözleriyle: “Batman ve Superman ölümlü dostlar değil; yalnızca kâğıt üzerindeki çizgiler. Onları karşı karşıya getirmek, kahramanlığın farklı yüzlerini göstermek için bir yöntem.”
Çizgi romanın son sayfalarında Superman’in Bruce’un hâlâ yaşadığını anlaması ve okuyucuya göz kırpması, Miller’ın karaktere duyduğu gizli sevgiyi açığa çıkarır. Bu jest, altmışlı yılların Superman maceralarının saf neşesine bir gönderme olduğu kadar, Miller’ın çocukluğundan taşıdığı hayranlığın da işaretidir.
Bugün geriye dönüp bakıldığında, The Dark Knight Returns yalnızca Batman’in yaşlılık dönemini değil, kahramanların birbirine bakışını da yeniden çizen bir eser oldu. Superman burada bir villain gibi görünse de, aslında Miller’ın kurduğu evrende o, sistemin ağırlığını sırtlanan trajik bir figürdür. Ve belki de bu yüzden hikâye hâlâ tartışılıyor: Çünkü iki ikon arasındaki gerilim, sadece güçlerin değil, ideallerin de çatışmasıdır.
