Samih Rifat’ın “Çok İş Var Yapacak” Sergisi

Kültür dünyamızın erken kaybettiğimiz çok değerli isimlerinden Samih Rifat, “bir sanat ve düşünce eylemi” olarak tanımlanabilecek, etik ve estetikten ödün vermeyen üretimiyle tanınıyor. Sanat ve düşünce mirasımızın hem Batı hem de Anadolu köklerinden beslenen, geniş ilgi alanlarına sahip gerçek bir “hezârfen” olan Rifat’ın yaratma sürecini derinlemesine anlamayı amaçlayan “Çok İş Var Yapacak” sergisi, onun fotoğrafları, filmleri, çizimleri, şiirleri, defterleri, kitapları ve müziğini bir araya getiriyor.

Samih Rifat, farklı uğraşlarını kendi estetik doğrultusu ve ahengiyle bütünleyici araçlar olarak kullanırdı. Eğitimi mimarlık olmasına rağmen – kısa dönem restoratörlüğü dışında – hiç mimarlık yapmadı. Ancak çalışmalarındaki yapılandırma yeteneği ve denge duygusunda mimarlığın izleri açıkça görülürdü.

Kendine en yakın bulduğu uğraş fotoğrafçılıktı; hatta kendisini “fotoğraf sanatçısı” değil, yalnızca “fotoğrafçı” olarak tanımlamayı tercih ederdi. Fotoğraflarının dergilerde yayınlanmasını, yazılara eşlik etmesini, kitaplarda kullanılmasını arzu etti, fakat sergilemeyi hiç düşünmedi ve sergi açmadı. 80’li yılların başından itibaren çeşitli dergilerde fotoğraf, fotoğrafçılar, fotoğraf kitapları ve sergileri üzerine yazıları yayımlandı. Fotoğrafın önemli isimlerine ve bazı fotoğraf yazılarına yer verdiği Akla Kara Arası adlı kitabı ise 2002 yılında okuyucuyla buluştu.

Çeşitli konularda belgeseller de çekti. Özellikle TRT için hazırladığı “Simurg-Gerçeğin Peşinde Otuz Yolcu”, 15 bölümde sanatçı ve bilim insanlarını bir araya getiren en önemli belgesel dizilerinden biri oldu.

Çeviriye erken yaşlarda başlayan Rifat’ın ilk çevirileri Yazko çeviri dergisinde yayımlandı. Dillere ve Türkçeye olan tutkusunun, Türk Dil Kurumu kurucularından dedesi Samih Rifat Bey ve Türk şiirinin ustalarından babası Oktay Rifat’tan geldiği söylenebilir. Kendine yakın bulduğu yazarları ve kitapları çevirdi; günümüzde pek az rastlanan bir titizlikle eşsiz çevirilere imza attı. Bizans ozanlarından filozoflara, çağdaş Fransız şairlerine kadar pek çok metni ustaca Türkçeye aktardı. Antik dünyaya olan merakı nedeniyle son yıllarda eski Yunanca öğrenmeye başlamıştı. Ferit Edgü’nün ifadesiyle, “Çevirdiği şairlerin, filozofların sözcüklerindeki sesi, tınıyı duymak ve okurlara duyurabilmek için” bu çabayı gösteriyordu.

Yayın dünyasında sadece çevirmen olarak değil, yazar, danışman ve yayın yönetmeni olarak da yer aldı. Ölümünden sonra yayımlanan Çocuğu Anlat Bana, Samih Rifat’ın ilk ve tek şiir kitabı oldu. Bir diğer kitabı olan Ada ise çocukluğuna dair incelikli, kısa metinlerden oluşuyor.

2007 yılında kaybettiğimiz, şiirsel yaratıcılığı ve ince zevki yaptığı her işte kendini gösteren, öncülük ettiği pek çok projede farklı geleneklerle değerbilirlik üzerinden ilişki kuran, işbirliği ve dostluğu ustaca bir araya getiren Samih Rifat’ın fotoğrafları, kitapları, kimi defterleri, çizimleri ve belgesellerinin yer aldığı bu sergi, sanat ve düşünce hayatının tam ortasında yer almış “alçak gönüllü bir aydın” portresi olmasının yanı sıra, kültür-sanat dünyasının bir dönemine de ışık tutuyor.

Sergi Bilgileri:

Sanatçı: Samih Rifat

Sergi Adı: “Çok İş Var Yapacak”

Tarihler: 20 Mart – 17 Ağustos 2025

Yer: Pera Müzesi