“Billie & Maria” Volksbühne’de Yankılanan İki Unutulmaz Kadının Hikayesi

Mayıs 28, 20256 dk okuma süresi

Berlin’deki Volksbühne’nin Grüner Salonu, bu Haziran ayında (5 ve 6 Haziran 2025) bizleri zamanda ve mekânda eşsiz bir yolculuğa davet ediyor. Rumen tiyatro yönetmeni Iulia Grigoriu’nun kaleminden ve rejisinden çıkan “Billie & Maria”, müzik tarihinin iki dev ismi Billie Holiday ve Maria Tănase’yi, hayatları boyunca hiç gerçekleşmemiş kurgusal bir buluşmada bir araya getiriyor. Bu buluşma, sadece iki kadının değil, aynı zamanda 20. yüzyılın sancılı toplumsal dinamiklerinin, ırkçılığın, cinsiyetçiliğin ve sanatla hayata tutunmanın dokunaklı bir portresini çiziyor.

Sahne, 20. yüzyıl başlarının sade bir zarafetiyle bizi karşılıyor. Ancak bu sadeliğin ortasında yer alan devasa ayna, ilk andan itibaren güçlü bir metafora dönüşüyor. İzleyiciyi yansıtarak onları performansın içine dahil eden bu ayna, sahne ile seyirci arasındaki o alışıldık sınırları eritirken, aynı zamanda geçmişle bugünü, kişisel olanla toplumsal olanı yüzleştiren bir alan yaratıyor. Bu büyülü atmosferde, biri siyah (Billie Holiday rolünde Maimouna Sow), diğeri beyaz (Maria Tănase rolünde Ioana Elena Urda) iki kadın, hayatlarının en mahrem ve sarsıcı hikayelerini bir eski dostun samimiyetiyle paylaşmaya başlıyor.

İki Kadın, Ortak Yaralar, Ayrı Dünyalar

Billie Holiday… Büyük büyükannesinin kölelik anılarıyla büyümüş, henüz sekiz yaşında bir genelevin zeminlerini temizleyerek hayata atılmış, on yaşında cinsel istismarın karanlığına itilmiş bir kadın. Karşısında Maria Tănase… Yoksul bir ailenin çocuğu olarak tarlalarda çalışmış, tacize uğradığında suçlanan taraf olmuş, bir fizikçiyle yaşadığı ilişkinin ardından kürtaja zorlanmış bir başka ruh. Her ikisi de derin yoksulluğun ve acımasız bir dünyanın içinde yoğrulmuş. Ancak bu iki kadın, tüm bu travmaların üzerine basarak kariyerlerinde zirveye tırmanmayı başarmış ve müzik, onlar için sadece bir ifade biçimi değil, aynı zamanda hayatta kalma mücadelesinin en güçlü silahı haline gelmiş.

Yönetmen Iulia Grigoriu, feminizm ve eleştirel ırk çalışmaları gibi disiplinlerden beslenerek bu iki ikonik figürün hikayelerini son derece kişisel ve çarpıcı bir bakış açısıyla ele alıyor. Billie Holiday’in “Lady Sings the Blues” otobiyografisiyle daha belirgin olan yaşam öyküsünün yanında, hakkında çok az kayıt bulunan ve adeta bir mitolojik figüre dönüşen Maria Tănase’nin portresini çizebilmek, Grigoriu’nun sanatsal dehasını ve derin araştırmasını gözler önüne seriyor.

Müziğin Direnişi ve Mirası

“Billie & Maria”, ırkçılığın, cinsiyetçiliğin, yoksulluğun ve şiddetin bu iki kadının hayatlarını ve kariyerlerini nasıl acımasızca şekillendirdiğini gözler önüne seriyor. Billie’nin Harlem Rönesansı’nın parlayan yıldızı olarak ABD’deki ırksal mücadelelere sesiyle nasıl omuz verdiği, 1939’da çıkardığı ve linç uygulamalarına karşı bir çığlık olan “Strange Fruit” şarkısının ne zorluklarla yayınlandığı ve sonunda yasalarla nasıl başının derde girdiği… Diğer yanda, Romanya’nın avangart sanat çevrelerinde fırtınalar estiren, Rumen folkloruna dayanan müziği baskıcı rejimler tarafından hedef alınan, yasaklanan Maria Tănase… Hikayeleri farklı coğrafyalarda ve farklı koşullarda kesişse de, sanatın ve sanatçının özgürlüğüne yönelik baskılar evrensel bir yankı buluyor.

Grigoriu, bu travmatik öyküleri feminist bir perspektifle ele alırken, her iki sanatçıya da derin bir saygı duruşunda bulunuyor. Oyun, demokratik olduğu varsayılan toplumlarda da, baskıcı rejimlerde de (Romanya’daki komünist yönetim gibi) kadınların maruz kaldığı hak ihlallerini ustalıkla sorguluyor. Anlatımın sıradanlığı, kronolojik akışı ve akılda kalıcılığı, bu karmaşık ve ağır konuların seyirci tarafından kolayca takip edilip anlaşılmasına olanak tanıyor.

“Billie & Maria”, her şeyden önce tutkuyla hayatta kalmanın, sanatla nefes almanın ve tüm zorluklara rağmen bir iz bırakmanın hikayesi. İki dev şarkıcının anısını sahnede yeniden canlandıran bu eser, onların müziklerinin bugün bile neden bu kadar güçlü yankılandığını bir kez daha hatırlatıyor. Geçmişin derin izlerini taşıyan bu unutulmaz melodiler, Volksbühne’nin tarihi salonunda, Haziran ayının hemen başında, iki gece boyunca bizleri bekliyor olacak. Kaçırılmaması gereken, düşündüren ve derinden etkileyen bir deneyim.

Performans Bilgileri: