Paris’in merkezinde, eski borsa binasının dev kubbesinin altında bir şey oluyor. Suyun üzerinde süzülen beyaz porselen kaseler, çarpışıyor, dönüyor, yankılanıyor. Céleste Boursier-Mougenot’nun Clinamen isimli bu yerleştirmesi, sadece izlenen değil, dinlenilen bir deneyim. Bourse de Commerce – Pinault Collection’un büyüleyici rotundasında 5 Haziran’dan bu yana sergilenen iş, 21 Eylül 2025’e kadar ziyaretçilerini sessizce içine çekmeye devam ediyor.
Sanatçının amacı, bir düzen kurmaktan çok bir akış başlatmak. İsmini antik Yunan felsefesinden alan Clinamen, Lucretius’un De Rerum Natura (Evrenin Doğası Üzerine) adlı eserinde geçen bir kavram. Atomların düz çizgide ilerlerken hafifçe sapmaları anlamına geliyor. Bu küçük sapma, evrendeki tüm çeşitliliğin, tüm varoluşun başlangıcı. Boursier-Mougenot da bu sapmanın izini porselen kaselerle sürüyor; müzik yazmıyor, olanın içinde oluşan titreşimleri izliyor.
Yerleştirme, dev bir su havuzundan oluşuyor. Bu yüzeyde süzülen kaseler, birbiriyle rastlantısal biçimde çarpışıyor. Çarpışma anları, neredeyse rastgele oluşan bir melodinin yapı taşlarına dönüşüyor. Ancak bu, klasik anlamda bir müzik değil. Daha çok suyla, seramikle ve zamanla yazılmış bir ses şiiri. Kaseler yalnızca ses üretmiyor; aynı zamanda birbirleriyle konuşuyor, susuyor, yaklaşıyor, uzaklaşıyor. Seyirciyse bir dinleyici olmaktan çok, bu diyaloğun fiziksel bir parçasına dönüşüyor.
Rotundanın mimarisi – Tadao Ando’nun tasarladığı beton silindir ve cam kubbe – bu işin yankılarını taşıyor, büyütüyor, çerçeveliyor. Mekânın sessizliği, sesin kendisini değil, aralıklarını da duymamıza olanak veriyor. Ziyaretçiler, bu ses bahçesinde yalnızca oturmuyor; titreşiyor, yavaşlıyor, hatta belki hatırlıyor. Zamanla olan ilişki değişiyor. Saatin değil, sesin akışı belirliyor burada kalma süresini.
Céleste Boursier-Mougenot’un sanatı uzun zamandır duyu sınırlarında gezinmeye alışık. Daha önce kuş sesleriyle bestelenmiş dev müzik makineleri ve canlı organizmalarla çalışan işler üretmişti. Ancak Clinamen, sanatçının sessizlikle ve rastlantıyla kurduğu en şiirsel işlerden biri. Burada doğrudan müdahale yok. Sadece koşullar var. Ve koşulların içinden çıkan müzik, doğanın kendisi kadar karmaşık ama açıklanamaz biçimde huzur verici.
Apartman No:26 Notu:
Clinamen, sadece bir yerleştirme değil; dinleyerek düşünmenin, dinlenerek var olmanın alanı. Zamanı ve sesi yeni baştan kurmuyor belki ama olanı hatırlatıyor. Bu yaz yolunuz Paris’e düşerse, Bourse de Commerce’in kubbesi altında biraz durun. Belki sizin için de bir kase, tam o sırada başka bir kaseyle karşılaşır. Ve o küçük sapma, koca bir an yaratır.
Aklında bir şey mi var?
Yorumları göster / Yorum bırak