Bir sınır, sadece coğrafi bir çizgi midir, yoksa kimin bir geleceğe sahip olacağı sorusunu belirleyen, politik bir bıçak sırtı mı? San Francisco merkezli sanatçı Julio César Morales, Jan Shrem and Maria Manetti Shrem Museum of Art’ta devam eden retrospektifi “OJO” ile bu soruyu soruyor. Morales, bizzat ABD/Meksika sınırındaki Tijuana’nın Zona Norte bölgesinde doğdu ve hayatının ilk on yılını bu karmaşık coğrafyada geçirdi. Otuz yılı aşkın süredir devam eden sanatsal pratiği, bu “kenar toprakların” şiddetli ve çelişkili gerçekliğini, müzik, video, çizim ve enstalasyon gibi hibrit mecralarla şiirsel bir forma dönüştürüyor.
Serginin başlığı olan “OJO”, İspanyolca’da hem “göz” hem de “dikkat et, sakın!” anlamına gelen bir uyarı ifadesidir. Bu ikilik, serginin temelindeki paradoksu özetler: Gelenler için mi, yoksa orada zaten var olanlar için mi bir uyarı? Morales, sergiye adını veren bu kelimeyi, 1938 tarihli bir Dorothea Lange fotoğrafındaki el boyaması bir tabeladan keşfederek, eseri “OJO” Los Extranjeros (Yabancılar, Dikkat!) şeklinde yeniden yaratıyor.
Neon Işıklar, Video ve Tarihin Yeniden Yazımı
Serginin doruk noktası, Morales’in 1982 yapımı “The Border” filmini yeniden hayal ettiği üç güçlü eserle yaşanıyor. Sanatçı, Hollywood’un ilk ABD-Meksika sınırı dramatizasyonunu ele alıyor ve hikayenin odağını göçmenin bakış açısına çeviriyor. “The Border (Los Pollos vs. La Migra)” adlı videosunda, orijinal filmdeki ana karakterleri ekranın dışına iterek, göçmenlerin yaşadığı dramı yakından görmemizi sağlıyor. “We Don’t See” adlı bir diğer video ise, sanatçının dostu ve eski Sınır Devriyesi ajanı Francisco Cantú’nun çelişkili iç diyaloğunu, Sonoran Çölü’nün drone çekimleri üzerine kalın sarı harflerle bindiriyor: “Onun çığlıklarını görmüyoruz, çelişkili duygularını görmüyoruz…”. Bu, medyanın ve sistemin bilinçli olarak görmeyi reddettiği görünmez şiddeti ifşa eden güçlü bir eleştiridir.
Serginin mekânında dikkat çeken iki neon eseri, zamanın ve coğrafyanın esnekliğini vurguluyor. “Las Lineas, 2028/2022/1845/1640” adlı neon çalışması, Meksika’nın değişen sınır tarihini dört farklı çizgiyle haritalandırıyor. Bir çizgi, ABD’deki bir iç savaştan sonra Kaliforniya ve New Mexico’nun güneye açık sınırlara sahip bağımsız eyaletler haline geldiği bir geleceği hayal ediyor. Müzenin kamusal alanına yerleştirilen bir diğer neon tabela ise, David Bowie’nin meşhur sloganına atıfla “tomorrow is for those who can hear it coming” (Yarın, geldiğini duyabilenlerindir) yazısını taşıyor. Bu, serginin temel sorusunu kuruyor: Günümüzün sosyal ikliminde, geleceğe sahip olma ayrıcalığı kimin elinde?
Sergi Bilgileri Özeti
- Sanatçı: Julio César Morales
- Eser Adı: “OJO” Julio César Morales
- Mekan: Jan Shrem and Maria Manetti Shrem Museum of Art, Davis, California
- Tarih: 29 Kasım’a kadar devam ediyor.
- Küratör: Rachel Teagle
