“Sanat Bir Kodak Fotoğrafı Değildir”: Avni Lifij’in Yeniden Keşfi

Tarihi tekniklerle üretilmiş fotoğraf ve baskılara odaklanarak yola çıkan, Kerim Suner kuruculuğunda hayata geçen 1851.gallery, kapılarını Avni Lifij’in platin-paladyum baskı ile üretilmiş fotoğraflarından oluşan “Affedersiniz ama, sanat bir kodak fotoğrafı değildir.”

Ressam Avni Lifij’in Yeniden Hayat Bulan Fotoğrafları adlı sergiyle açıyor. 1914 Kuşağı ressamlarından Avni Lifij’in fotoğrafları, çekildiklerinden 100 yıl sonra ilk kez özel olarak hazırlanmış bir sergiyle, 19 Ekim’de Dr. Necmi Sönmez küratörlüğünde gün yüzüne çıkıyor.

Bu sergi özelinde Lifij’in çektiği fotoğraflar ilk defa tek başına bir serginin temasını oluşturuyor. Sanatçı, çektiği fotoğrafların birçoğunu kendi resimlerinde esin kaynağı olarak kullanıyor, sergi özelinde Lifij’in fotoğrafa nasıl baktığını da anlama fırsatı yakalıyoruz. Fotoğraflar arasında aynı zamanda sanatçının arkadaşları olan Mehmet Ruhi Arel, Nijat Sirel, İbrahim Çallı gibi Türk resim tarihine iz bırakmış birçok sanatçının yüzüne rastlayabiliyoruz. Sergi, uzun zamandır sanat ortamında konuşulan fotoğraf amaç mı yoksa araç mı konusunu da gündeme getiriyor. 

Avni Lifij’in ailesi olan Sirel ailesi koleksiyonunda korunan cam negatiflerden, dönemin önde gelen tekniği platin-paladyum baskı ile hazırlanan 36 fotoğraf, 1851.studio tarafından 6 aylık bir süreçte, incelikli bir çalışma ile üretildi. Seçki, Avni Lifij’in 1900’lerde İstanbul’da, ardından 1920’lerde Ankara’da çekmiş olduğu fotoğraflardan oluşuyor. “1914 Kuşağı olarak bilinen sanatçıların hangi koşullarda yaşadıklarını, çalıştıklarını belgeleyen bu fotoğraflar Avni Lifij’in henüz yazılmamış olan Türk sanatı tarihindeki ayrıcalıklı yerinin altını çiziyor. Çünkü Zeki Faik İzer, Burhan Doğançay başta olmak üzere bizzat fotoğrafla uğraşan sanatçılar, gerçekliği sorgulayan çok katmanlı bir görselliği savunmuşlardı. Sergi, bu ressam-fotoğrafçılar kuşağının ilk üyesi ve modernizmin savunucusu olan Avni Lifij’i geniş odaklı bir sorgulamanın ortasına yerleştiriyor. Lifij bu fotoğrafları acaba sanatına araç olarak mı, yoksa amaç olarak mı üretmişti?” Dr. Necmi Sönmez

“Affedersiniz ama, sanat bir kodak fotoğrafı değildir.” Ressam Avni Lifij’in Yeniden Hayat Bulan Fotoğrafları, 18 Ocak 2025’e dek 1851.gallery’de ziyaret edilebilir.