Sanat ve hayat arasındaki sınır nerede biter? Tartışmalı eserleriyle tanınan fotoğrafçı Sally Mann’ın yeni kitabı “Art Work: On the Creative Life” (Sanat İşi: Yaratıcı Hayat Üzerine), bu soruyu, kariyerinin en hassas anlarını ve hayata dair en pratik tavsiyelerini birleştirerek yanıtlıyor. Mann, sadece fotoğrafçı değil, aynı zamanda hayatı boyunca direnişi ve sanatsal dürüstlüğü savunan bir figür oldu.
Sanatçıların ilham ve yönlendirme arayışında başvurduğu kitaplar boldur; ancak Sally Mann’ın “Art Work: On the Creative Life” kitabı, diğerlerinden ayrılıyor. Yazarın kendine özgü alaycı zekası ve şiirsel zarafeti, ret, dikkat dağınıklığı ve mükemmeliyetçilikle başa çıkma önerilerinin arasına, 1971 yılından kalma ev ilaçları listesi gibi gerçekçi ve pratik tavsiyeleri serpiştiriyor.
1951 doğumlu Mann, kariyerinin büyük bir bölümünde Shenandoah Vadisi’nin manzaralarına ve üç çocuğunun fotoğraflarına geri döndü. Ancak, 1992’de sergilenen ve çıplak çocuklarını içeren Immediate Family sergisi, büyük bir tartışma dalgası yaratmıştı. Bu tartışmalar, 2025’in başlarında, çıplak çocuk fotoğraflarının sergiden toplatılmasına yol açan yeni bir yasal soruşturmayla daha da alevlendi.
Mann, bu çalkantılı “diğer hayatı” üzerinden, sanatçıya mentorluk yapacak bilgelik dersleri çıkarıyor. Şansın rolünü anlatırken, ilk uçağına bindiğinde koltuk komşusunun (Harry Winston’ın oğlu) ona Upper East Side’daki malikanesinin anahtarlarını vermesi gibi tesadüfi karşılaşmalardan bahsediyor.
Ancak kitap, sadece şanslı karşılaşmalarla ilgili değil; aynı zamanda sanatın etik ve politik sorumluluklarıyla da yüzleşiyor. Mann, 2018’deki sergisinden Siyah erkeklerin yer aldığı 14 fotoğrafı geri çekme kararı ve 2000’lerin başında ziyaret ettiği Katar’da gördüğü çevre kirliliğine karşı dönemin Emiri’ne duyduğu öfkeyi anlatıyor. Yazarın eserleri, Katar’ın insan hakları sicili nedeniyle yayınlanmasının reddedilmesi gibi güncel sansür olaylarına da değiniyor.
Sansürle nasıl başa çıkılır? Baskıcı rejimlerle ne zaman ilişki kesilmelidir? Bu soruların kolay cevapları olmadığını belirten Mann, sanatçının daha yüksek bir sorumluluğu olduğunu hatırlatıyor: “İzleyicinin derinden bağlı olduğu inanç sistemlerini sorgulamak, meydan okumak ve yıkmak gibi bir zorunluluğunuz var.”
Mann’ın kitabı, sanatsal hayatın karmaşık, taşan ve zorlu yanlarını kabul etmenin bir manifestosu. “Art Work” okuyucuya tek bir yönerge sunmuyor: Sadece çalışmaya devam et, meydan oku, huzursuz et ve diren.
Kitap Bilgileri:
- Yazar: Sally Mann
- Adı: Art Work: On the Creative Life
- Yayıncı: Abrams (2025)
- Tema: Sanatçının Hayatı, Sansür, Etik ve Yaratıcı Süreç.
