MoMA’da Hilma af Klint ve “What Stands Behind the Flowers” Sergisi

Temmuz 10, 20256 dk okuma süresi

Sanat dünyasında son yılların en büyük keşiflerinden biri olan Hilma af Klint, soyut sanatın öncüsü bir kadın olarak adeta kült bir figüre dönüştü. Onun eserleriyle ilk karşılaşmaların çoğu zaman beklenmedik bir epifani gibi yaşandığını söylemek yanlış olmaz; adeta bilinen ve bilinmeyen iki dünya arasında bir geçiş gibi. Şimdi ise Museum of Modern Art (MoMA), sanatçının eserlerine odaklanan ve özellikle bitki dünyasına olan eşsiz bakış açısını merkeze alan “Hilma af Klint: What Stands Behind the Flowers” sergisiyle bu deneyimi bizlere taşıyor. Sergi, Midtown Manhattan’daki müzede 27 Eylül’e kadar devam edecek.

Doğa Çalışmaları: Bitkilerden Ruhsal Diyagramlara

Serginin merkezinde, MoMA’nın 2022’de edindiği, 1919-1920 yıllarına ait 46 botanik çizimden oluşan “Nature Studies” (Doğa Çalışmaları) portföyü yer alıyor. Af Klint, ünlü ruhani tablolarına başlamadan çok önce, 1906’da botanik çizimleri üzerine eğitim almış ve bir illüstratör olarak çalışmıştı. Sergide, bu erken dönem eserlerinin yanı sıra, sanatçının defterleri ve diğer bitki rehberleri de dahil olmak üzere ek materyaller de bulunuyor. Ayrıca, doğal konularının sulu yansımalarını anımsatan, gevşek, ıslak üstüne ıslak teknikle yapılmış 1922 tarihli bir suluboya serisi (Çiçekler ve Ağaçların Görünümü Üzerine) de dikkat çekiyor.

“Nature Studies” çizimleri, diğer eserler ve diğer dünyalar arasında bir köprü görevi görmeleri açısından benzersizdir; her biri bir bitki veya bitkileri soyut diyagramlarla birleştiriyor. Örneğin, bir eserde nazikçe çizilmiş bir kadife çiçeği kağıdın üst üçte ikilik kısmında asılı dururken, geniş turuncu çiçeği incecik bir sapına imkansızca tutunmuş bir güneş patlaması gibi beliriyor. Altında ise, ortasından şifreli bir şeklin kıvrıldığı ikiye bölünmüş bir kare yer alıyor. Neredeyse eşit derecede merak uyandırıcı olan şey, kağıdın alt üçte birinin tamamen boş bırakılmış olması, sanki bir şey eksikmiş gibi. Diğer eserlerde ise bitkiler resimsel alanı dolduruyor; örneğin yaprakları bir tavus kuşunun kuyruğu gibi çevrelenmiş bir at kestanesi çiçeği, bir üçgen ve bir rüzgar gülü oluşumuna bölünmüş bir karenin üzerinde yüzüyor. Başka bir örnekte ise, bir dağ karaağacı çiziminde bitkinin kompozisyonu neredeyse bale gibi bir zarafete sahip.

Ruhsal Keşif ve İnsanlığa Bir Davet

Serginin başlığı, sanatçının kendi yazılarından geliyor ve onun kelimeleriyle “bitki dünyası ile ruh dünyası arasındaki” ilişkiye odaklanıyor. Sergilenen defterleri, botaniklerin ruhani özelliklerini açıklayan diyagramlara dair anahtarlar sunuyor. Af Klint’in narin dokunuşu bile “Nature Studies”i geleneksel botanik çizimlerinin faydacı çekiciliğinin ötesine taşıyor. Ancak bu, MoMA’nın büyüteçleriyle eserleri inceleyen coşkulu kalabalıkları tam olarak açıklamaz. Onun en bilinen eserleri, görünüşe göre ruhani varlıklar tarafından yönlendirilmiş, numen güzellikleri ve arka plan hikayeleriyle merak uyandırıyor. Portföy çizimleri de benzer bir büyüleyicilik sergiliyor, bu da bizi serginin başlığını yeniden ifade etmeye – arkalarında ne durduğunu – merak etmeye itiyor.

Bir parkta – veya MoMA’nın heykel bahçesinde – dolaşırken “Nature Studies” bitkilerinden bazılarını bulabilirsiniz. Bu bakış açısıyla, eserler af Klint’in ruhsal alemini sadece dünyevi alemle değil, kendi yaşamlarımızla da birleştiriyor. İklim değişikliği, savaş ve insanlığın Dünya’dan giderek artan kopukluğu karşısında doğanın direncini kanıtlıyorlar. Aynı zamanda, sanatın sunması beklenen maddi dünyadan soyut ruhani deneyime doğrudan bir yol, daha büyük bir şeyin vaadini çağrıştırıyorlar. Af Klint’in inanç sistemini paylaşsak da paylaşmasak da, “Nature Studies” somut bir yol boyunca daha yüksek bir varoluş düzlemine giden bir rota çiziyor. Belki de insanlığın hala ulaşabileceği bir ütopizm benzerliğini, ruh dünyası kadar anlaşılması zor bir niteliği aydınlatıyorlar.

Sergi Adı: Hilma af Klint: What Stands Behind the Flowers