IMMA’nın koridorlarında ilerlerken, havada asılı duran “tersine göçün” ruhunu hissediyoruz. Sanatçı Cecilia Vicuña, ilk başta tura çıkacak bir retrospektif önerisini reddederek, yakın zamanda bir jenealoji testiyle keşfettiği İrlanda mirasıyla kök salan, tamamen yeni bir eser yaratmakta ısrar etmiş. Bu, bir kariyerin kataloglanmasından çok, bir eve dönüş ve kolektif hafızanın geri kazanılması eylemine dönüşüyor.
İsyan, Sözcük Silahlar ve Kayıp Ritüeller
Serginin ilk bölümleri, Vicuña’nın kişisel ve politik geçmişine ışık tutan arşiv çalışmalarıyla başlıyor. 1970’lerde Londra’da sürgündeyken Pinochet rejimine karşı yaptığı gösterileri belgeleyen fotoğraflar ve 1974 tarihli bir BBC röportajı, onun sözlerinin taşıdığı şiirsel isyanın uzun yankısını gösteriyor.
Vicuña’nın “Palabrarmas” (Sözcük Silahlar) adını verdiği tekstil siyasi pankartları, bir direniş kodudur. Bu eserlerdeki ikili tarihler, Şili’deki ailesinin misilleme korkusuyla eserlerinin çoğunu imha etmek zorunda kalmasının hüzünlü hatırasına işaret ediyor. Yeniden inşa edilen bu bayraklar, dayanıklılığın, reddedişin ve metamorfozun birer lokusuna dönüşüyor.
Yün, Deniz Yosunu ve Düğüm Yazısı
Serginin kalbinde, uzun bir koridoru ele geçiren anıtsal enstalasyon “Aran Quipu” yer alıyor. 24 metrelik bu devasa yerleştirme, tavandan zemine sarkan düğümlü ve püsküllü yün perdelerden oluşuyor. Quipu, kadim And Dağları’nın düğümle yazı sistemidir. Vicuña, bu tekniği kullanarak, yerel ustalardan toplanan yerli Galway koyun yününü işleyerek, adeta su altında kalmış bir deniz yosunu ormanını veya banyan ağacının sarkan köklerini çağrıştıran bir labirent yaratıyor.
Bu zanaat tiyatrosu, eski bir İrlanda efsanesini canlandırıyor: Aran adalarındaki ailelerin, boğulan balıkçıların kimliklerinin tanınması için örgülerinde kullandığı kendilerine has desenler. Sanatçı, yünün liflerine gömülü bu hikayeler aracılığıyla, yerçekiminin yavaş çekişini ve zamanın kaçınılmaz sürüklenmesini vurguluyor.
Ataların Yankısı ve Ekolojik Yorum
“Aran Quipu”nun derinliklerinden yükselen kuş sesleri ve büyülü sözler (incantation), bizi bir sonraki odaya çekiyor. “Mourning Dialog” (Yas Diyaloğu), kuş bilimci Seán Ronayne’nin alan kayıtlarından oluşan, nüfusu kritik ölçüde azalan bir kuş türü olan küçük kervan çulluğu (curlew) seslerini Vicuña’nın sesiyle birleştiriyor. Sanatçı, Kelt yas geleneğinin temel bir parçası olan ağıt yakma pratiğini, And Dağları’ndan gelen manevi kayıtlarla birleştirerek, kıtaları aşan atalardan kalma bir rezonans yaratıyor.
Sergi, ilerleyen odalarda sürrealist resimlerle devam ediyor. Louise Bourgeois ve Ana Mendieta’nın mirasını taşıyan sarmallar ve psikedelik figürler, toprak, iklim ve yerli bilgiye duyulan derin bir saygıyı yansıtıyor.
Vicuña, bu sergiyi bir retrospektif olarak kataloglamak yerine, bir katılım alanı olarak tasarlıyor; bilgiyi öğrenilmişten çok hatırlanmış olarak sunuyor. Onun pratiği, femineni güç, kuirliği doğa ve hassasiyeti kuvvet olarak yeniden tanımlayan, sessiz bir radikalizmdir.
Sergi Bilgileri
-
Sanatçı: Cecilia Vicuña
-
Eser Adı: Reverse Migration: A Poetic Journey (Tersine Göç: Şiirsel Bir Yolculuk)
-
Mekan: Irish Museum of Modern Art (IMMA), Dublin
-
Tarih: 7 Kasım 2025 – 5 Temmuz 2026
-
Önemli Not: Sanatçının İrlanda kökeninden esinlenerek yarattığı tamamen yeni bir eserdir.
