Zoe Eisenberg’in yazıp yönettiği Chaperone, büyümeyi kaçırmış bir kadının yanlış bir yoldan kendini bulmaya çalıştığı, tedirgin edici ama insanî bir hikâye. Hawaii’nin nemli, sıradan kasaba atmosferinde geçen film, 29 yaşındaki Misha’nın (Mitzi Akaha) giderek bulanıklaşan sınırlarını izliyor. Hayatının hiçbir alanında tutunamayan, ne ailesine ne arkadaş çevresine ait hissedebilen Misha, bir anda 18 yaşındaki bir lise öğrencisinin çevresinde dönmeye başlıyor. Kabul görme isteği, onu bir lise öğrencisi kılığına girmeye kadar götürüyor. Eisenberg, bu tehlikeli oyunu ne romantize ediyor ne de sansasyonelleştiriyor; sadece insanın kendi boşluğuna ne kadar derin batabileceğini gözler önüne seriyor.
Film boyunca kamera, Misha’nın yanında nefes alıyor sanki. Eisenberg, el kamerasıyla karakterin kırılganlığını ve kontrolsüzlüğünü aynı anda hissettiriyor. Her plan neredeyse belgesel bir gerçeklikle çekilmiş; diyaloglar plansızmış gibi doğal, mekânlar Hawaii’nin turistik yüzünden çok uzak, “yaşanmış” bir kasabanın içinden seçilmiş. Bu yerellik, filme güçlü bir samimiyet katıyor. Hawaii burada bir fon değil, karakterin iç sıkışıklığının bir yansıması.
Misha karakteri, izleyiciyi rahatsız edecek kadar dürüst yazılmış. Eisenberg, onu bir canavar ya da mağdur olarak değil, “kayıp” biri olarak anlatıyor. Yetişkin olmayı başaramamış, büyümeyi ertelemiş bir kadın — ne çocuklarla ne yetişkinlerle aynı dili konuşabiliyor. Film bu noktada bir “ahlak” hikâyesi anlatmıyor; daha çok bir durgunluk portresi çiziyor. Hayatın ilerlemediği, insanların ise hızla geçtiği bir yerde sıkışmış bir ruhun hikâyesi bu.
Mitzi Akaha’nın performansı filmin en büyük gücü. Akaha, karakterin yanlışlarını yargılamadan, her duygusunu çıplak hâliyle yansıtıyor. Sessizliklerinde bile gerilim var; izleyici hem onun için üzülüyor hem ondan uzak durmak istiyor. Bu çelişki, Eisenberg’in filmin tonunu da belirliyor: rahatsız edici bir empati.
Filmin anlatısı “rahatsız edici karakter incelemesi” geleneğinin bir uzantısı. Bu tür filmler izleyiciyi konfor alanından çıkarır, doğruyla yanlışın birbirine karıştığı o gri alanlara götürür. Chaperone da tam olarak bunu yapıyor — izlerken kimi destekleyeceğini bilemiyorsun, çünkü herkes bir şekilde kırık. Eisenberg, bu gri bölgede kalmayı tercih ediyor ve seyirciden sabır istiyor.
Hikâyenin ilerledikçe değişen renk paleti de dikkat çekici. Başlangıçta sıcak tonlar, Misha’nın geçici huzur anlarını temsil ediyor; olaylar derinleştikçe tonlar soğuyor, neredeyse metalik bir soğuklukla karakterin iç çöküşüne eşlik ediyor. Görsel olarak film, Misha’nın iç dünyasının sessiz çığlıklarını anlatıyor.
Filmin prömiyeri Hawaii Uluslararası Film Festivali’nde yapıldı ve burada Jüri Ödülü kazandı. Toplamda iki ödül ve bir adaylık elde eden yapım, bağımsız sinemanın sınırlarını zorlayan, “rahatsızlık üzerinden empati” kuran filmler arasında anılmaya başladı. Eleştirmenler Eisenberg’in ilk uzun metrajında gösterdiği cesareti övüyor; filmi “rahatsız edici, dürüst ve duygusal olarak dürtüleyici” olarak tanımlıyor.
Zoe Eisenberg’in sineması, “kadın bakışıyla rahatsızlık yaratma” geleneğini sürdürüyor. Konusunu tabu hâline getirmeden, karakterine yargı dağıtmadan, sadece insan davranışlarının karanlık doğasına bakıyor. Chaperone, hem bağımsız sinemanın sınırlarında dolaşan bir cesaret örneği hem de genç yetişkinliğin kaybolmuşluğu üzerine sessiz ama keskin bir yorum.
Apartman No:26 Notu:
Chaperone, izleyiciyi rahatsız etmeyi amaçlamayan ama rahatsız eden bir film. Zoe Eisenberg’in kamerası, ne bir kurbanın ne de bir failin gözünden bakıyor; yalnızca “yerini kaybetmiş” bir insanın dünyasına giriyor. Film, özellikle “yetişkin olamama” temasıyla çağın kimlik krizlerine doğrudan temas ediyor. İzlemesi kolay değil — ama Eisenberg’in yarattığı sessiz gerilim, dürüstlüğüyle izleyicinin aklında uzun süre kalıyor.
