Sistemik Antagonizm: Trisha Baga’dan “MORE” Sergisiyle İnsan Sezgisine Meydan Okuma

Kasım 4, 20254 dk okuma süresi

Bir çocuğun söylediği ilk kelime ile teknolojik gelişimin ardındaki bitmeyen arzu arasında nasıl bir bağ vardır? Trisha Baga, Société galerisindeki altıncı kişisel sergisi “MORE” ile bu sorunun peşine düşüyor. Baga’nın geniş kapsamlı pratiğinde, makineler sürekli olarak anlatısal varlıklar olarak ele alınıyor; sanatçı, eserlerinde kullandığı araç ve sistemlere empati duyarak, onları yansıma, bağlantı ve yıkımın metaforu olarak çağırıyor. “MORE”, hem bir çocuğun ilk kez dile getirdiği arzu hem de teknolojik ilerlemenin itici gücü olan sürekli “daha fazla veri, daha fazla hız” isteğini simgeliyor.

Sergi, galeriyi sürükleyici bir deneyim alanına, aykırı bir bilgisayar masaüstüne dönüştürüyor. Baga, burada orijinal çekimler, Hollywood bilim kurgusu ve bulunmuş sesleri metabolize eden, şekil değiştiren, döngüsel bir 3D video eseri sunuyor. Eser, tahmin etme, önerme ve tamamlama mantığıyla işleyen yeni bir yazılımla giriştiği güç mücadelesinden doğuyor. Yazılımın dayattığı “birincil hikaye örgüsüne” karşı çıkan “MORE”, anlatıyı fraktalize bir yaklaşımla katmanlandırıyor. Bu katmanlı yapı, insan sezgisi ile yaratıcı emeği yönlendirmeye çalışan otomatikleşmiş mantıklar arasındaki düşmanca çatışmanın bir metaforu haline geliyor.

Teknolojiyi Büyütmek: Tekrarlama ve Şefkat

Baga, eserlerinde makine öğrenimi ve bakım verme süreçleri arasında paralellikler kuruyor. O, teknolojiyi eğitme biçimimizi çocuk yetiştirme biçimimizle karşılaştırıyor; her ikisinin de tekrara, bakıma ve taklide dayandığını gözlemliyor. Sanatçı, bu ilişkiye dair sarsıcı bir eleştiri getiriyor: “Makinaları, çocuk yetiştirir gibi büyüttük, ama sevgi, şefkat ya da saygı duymadan; bu da o ilişkinin bize yansıması oluyor,” diyor. Bu mercekten bakıldığında, teknoloji, bir zamanlar hayatta kalmamızı garantileyen insani bağlanma içgüdüsünü sömüren yırtıcı bir iştaha dönüşüyor.

Sergi, denizin derinliklerinden uzayın sonsuzluklarına, mağaralardan Disney’in Carousel of Progress çekiciliğine kadar geniş bir alanda döngüsel olarak hareket ediyor. Baga, Jeff VanderMeer’in Annihilation romanından alınan bir seslendirmeyle, bu doymak bilmez iştahın ekosistemimizden tamamen yabancı bir dünya yarattığını, ancak bunu yüce bir aynalama eylemi ve gizlenme yoluyla yaptığını vurguluyor.

Baga’nın sergisi, sadece bir görsel yüzey değil, aynı zamanda zamanın, arzunun ve sistemlerin görünüp kaybolduğu, düşündürücü ve sürükleyici bir arayüze davettir.