Haritalar sadece bir yerden bir yere gitmemize yardımcı olan çizgiler ve semboller yığını mıdır? Elbette hayır! Onlar, bir şehrin yaşayan hafızası, geçmişin fısıltıları ve hatta geleceğe dair ipuçlarıdır. Vincent Westbrook’un derlediği “Modern Londra Haritaları” adlı eser de tam olarak bu düşünceyi merkezine alıyor ve Londra’nın katmanlı öyküsünü gözler önüne seriyor.
Kitabın sayfalarını çevirdiğinizde, belki de Millennium Dome’un ilk tasarımlarındaki o fütüristik hafifliği ya da “Londra’yı kurtaran harita” olarak anılan efsanevi bir planın detaylarını keşfedeceksiniz. Westbrook, bu kitapla bize haritaların sadece yön bulma aracı olmadığını, aynı zamanda bir şehrin tarihine nasıl ışık tuttuğunu, nerede yaşamak istediğimize dair nasıl sorgulamalar başlattığını ve hatta başlı başına birer mizahi sanat eseri olabileceğini çarpıcı örneklerle gösteriyor.
Peki, kitaptaki “modern” tabiri ne ifade ediyor? Aslında oldukça geniş bir zaman dilimini kapsıyor. Kitabın alt başlığı her ne kadar “20. yüzyıl haritalarından oluşan bir hazine” dese de, sayfalar arasında 19. ve hatta 21. yüzyıla ait pek çok değerli parçayla karşılaşıyoruz. Bu sayede, 1886 tarihli inanılmaz detaylı Goad Sigorta Haritası’ndan Charles Booth’un toplumsal bir ayna tutan meşhur Yoksulluk Haritası’na ve John Leighton’ın göz alıcı eserlerine kadar uzanan geniş bir yelpazeyi keşfetme fırsatı buluyoruz.
Geçmişten bugüne uzanan bu harita yolculuğu, Adam Dant ve Stephen Walters gibi günümüz haritacılığının ve sanatının önemli isimlerinin çağdaş yorumlarıyla devam ediyor. Kitaptaki harita çeşitliliği gerçekten baş döndürücü! Kraliçe II. Elizabeth’in görkemli taç giyme töreni alayının güzergahını gösteren haritalardan, Patrick Abercrombie’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası Londra’yı yeniden şekillendiren kapsamlı planlarına; MacDonald Gill’in karikatürle haritayı ustaca birleştirdiği özgün çalışmalarından, elbette Harry Beck’in dünya çapında bir ikon haline gelmiş metro haritasına ve onun daha önceki, şaşırtıcı derecede karmaşık versiyonlarına kadar pek çok farklı temada ve stilde eser bir arada sunuluyor.
Ve en güzeli de, her bir haritanın yanında, o görseli kendi tarihsel bağlamı içinde daha iyi anlamamıza yardımcı olan kısa ve öz açıklamalar bulunuyor. Bu da kitabı sadece bir görsel şölen olmaktan çıkarıp, Londra’nın geçmişine ve değişimine dair derinlemesine düşünmemizi sağlayan bilgilendirici bir kaynağa dönüştürüyor.
Eğer siz de Londra’ya, haritaların büyülü dünyasına ve tarihin görsel izlerine meraklıysanız, Vincent Westbrook’un “Modern Londra Haritaları” kitabı kütüphanenizde özel bir yeri hak ediyor demektir. Şehrin katmanlarını haritalar üzerinden okumak, şüphesiz bambaşka bir Londra deneyimi sunacaktır.
“Modern Londra Haritaları” kitabı, haritaların sadece geçmişi kaydetmekle kalmayıp, aynı zamanda tarihin akışını nasıl etkileyebileceğine dair çarpıcı örnekler de sunuyor. Örneğin, Uxbridge’deki Britanya Savaşı Sığınağı’nda (Battle of Britain Bunker) korunan ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) tarafından kullanılan o etkileyici masa haritasını düşünün. Güneydoğu İngiltere’yi tüm detaylarıyla gösteren bu stratejik plan, savaşın en kritik ve zorlu anlarında savunma stratejilerinin hayati bir hassasiyetle koordine edilmesini sağlamıştı. Bir haritanın, kelimenin tam anlamıyla kader belirleyici olabileceğinin somut bir kanıtı bu.
İşte bu türden, büyük bir ciddiyet ve tarihi sorumluluk taşıyan haritaların, 20. yüzyıl haritacılığının belki de daha incelikli, sanatsal veya “nazik” olarak adlandırabileceğimiz yönlerini yansıtan diğer örneklerle bir arada sunulması, kitaba gerçekten görkemli bir boyut katıyor. Bu zıtlık, haritaların ne kadar çeşitli amaçlara hizmet edebileceğini ve ne denli farklı anlamlar taşıyabileceğini de vurguluyor.
Elbette, her harita kitabının doğasında olan bir kısıtlama vardır: ölçek. “Modern Londra Haritaları” gerçekten güzel ve tatmin edici bir boyutta basılmış bir cilt olsa da, bazı detaylı ve karmaşık haritaların tüm incelikleriyle okunabilir bir şekilde sayfaya sığdırılması her zaman kolay olmuyor. Yazar ve editörlerin, bu kısıtlı alanda en iyi görsel sunumu yakalamak için grafik düzenlemelere büyük bir özen gösterdiği her halinden belli.
Bu titiz çabaya rağmen, bazı haritalar kaçınılmaz olarak orijinaline kıyasla daha küçük bir ölçekte karşımıza çıkabiliyor. Ancak bu durumlarda bile, o haritaların genel estetiği, tasarımındaki zarafet ve barındırdığı sanatsal detaylar hakkında önemli bir fikir edinmek mümkün. Daha derinlemesine bir inceleme yapmak isteyen ve detaylarda kaybolmayı seven meraklı okuyucular için ise harika bir kapı aralanıyor: Kitaptaki haritaların çoğu, Clerkenwell’deki Londra arşivleri gibi kamuya açık kaynaklardan geliyor ve bu orijinalleri yerinde keşfetme imkanı her zaman mevcut. Bu da kitabı, daha büyük bir keşif yolculuğunun keyifli bir başlangıç noktası haline getiriyor.
Sonuç olarak, Vincent Westbrook’un “Modern Londra Haritaları” kitabı, adeta zengin anlatımların ve göz alıcı görsellerin eşlik ettiği, keşfedilmeyi bekleyen sayısız haritayla dolu bir hazine sandığı gibi. Sayfaları arasında gezinirken, kelimelerin ve çizgilerin nasıl bir araya gelip “lezzetli” bir keşif şöleni sunduğuna tanık oluyorsunuz.
Bu kitapla yapılabilecek en güzel şey, şüphesiz ki kendinizi bu eşsiz keşif yolculuğuna tümüyle kaptırmak ve her bir haritanın fısıldadığı hikayelerle o büyülü anları, mekanları ve değişimleri adeta yeniden yaşamaktır. Çünkü unutmayın, haritalar bazen kaybolmanın en keyifli ve en güzel yoludur; özellikle de Londra gibi tarihi ve katmanlarıyla dolu bir şehrin geçmişinde, o haritaların rehberliğinde tatlı bir kayboluş yaşıyorsanız. Bu kitap, tam da böyle bir deneyim vaat ediyor.
Vincent Westbrook’un Modern Londra Haritaları, şimdi Batsford’dan çıktı. Satın almak için yayıncıdan doğrudan alabilir.
Aklında bir şey mi var?
Yorumları göster / Yorum bırak