Tarih, bazen resmi kayıtlarda yer almayan, ancak nesneler, sesler ve belgeler aracılığıyla varlığını sürdüren gölgelerden oluşur. Galerie Thomas Schulte, James Gregory Atkinson’ın araştırma yoğunluklu pratiğini derinleştiren “EBENHOLZ” sergisiyle, İkinci Dünya Savaşı sonrası Siyah Almanya’nın karmaşık ve görmezden gelinen hikayelerini gün yüzüne çıkarıyor. Atkinson’ın bu minimalist sunumu, görünüşte sıradan olanın altında yatan yoğun bir tarihsel referanslar yumağını ortaya çıkarıyor.
Marie Nejar ve “Esrarengiz” Yetimler
Atkinson’ın bu enstalasyonu, biyografik ve tarihsel anlatıların kesişiminde ilerliyor. Serginin merkezinde, Mayıs 2025’te kaybettiğimiz Marie Nejar’ın (1930–2025) müzikal kariyerine dair çok sayıda referans yer alıyor. Nejar, 1940’larda Nazi propaganda filmlerinde rol almak zorunda kaldıktan sonra, 1950’lerde Leila Negra sahne adıyla bir “çocuk yıldız” olarak performans sergiledi. Nejar, aynı zamanda Nazi Almanyası’nın hayatta kalan son Siyah tanıklarından biriydi. Sanatçının hayatı ve sesi, bir Jukebox ve büyük bir jelatin baskı ile onurlandırılarak, Atkinson’ın arşiv yolculuğuna güvenilir bir rehberlik ediyor.
Serginin ismi, post-savaş döneminin önemli aylık dergisi Ebony (Abanoz) dergisine bir göndermedir. Enstalasyon, bu derginin Ekim 1948 sayısını, sanatçının babasının 1960’larda görev yaptığı Friedberg’deki Ray Kışlası’ndan kalma orijinal bir duvar vitrininin içinde sunuyor. Kapaktaki “10,000 Kahverengi Yetim İçin Ev Aranıyor” başlığı, Almanya’nın en karanlık dönemlerinden birine ışık tutuyor. Bu “yetimler”, Afro-Amerikan GI’lar ve beyaz Alman annelerin çocuklarıydı. Alman hükümeti, bu çocukları sistematik olarak evlatlık vermeye veya yetimhanelere yönlendirmeye zorlamıştı. 1956 yılına gelindiğinde, Batı Almanya’da 5.000 “Kahverengi Bebek” doğmuştu.
Irkçılığın Kurumsal Dili ve Sanatın Cevabı
Sergi, bu çocukların başlangıçta Almanya’nın savaş yenilgisinin bir sembolü olarak görülmesini ve 1952’de CDU siyasetçisi Luise Rehling’in bu çocukların “ülkemizin iklim koşulları için bile uygun olmayan, özel bir insan ve ırk sorunu” olduğunu iddia etmesini belgeliyor. Bu siyasi dil, toplumun bu çocukların başka yerlerde büyümesinin en iyi olacağı sonucuna varmasına yol açtı. Atkinson, sergisinde bu durumu, popüler Toxi filminden ilham alan bir Toxi bebeği figürünü Black Panthers kostümü giydirerek yeniden canlandırıyor. Bu, basit bir nostalji değil; kurumsal ırkçılığa ve yanıltıcı medya anlatılarına karşı bir yorumdur.
Atkinson’ın minimalist sunumu, CARE paketleri, Ivory Sabunu gibi sıradan objeleri ve Nejar’ın kişisel hatıralarını (duşta kendini ovması gibi) bir araya getirerek, görünmez kalmış tarihi görünür kılıyor. Sanatçının bu doğrusal olmayan arşiv kazısı, Almanya’nın savaş sonrası hikayesini yeniden bağlamsallaştırarak, kurumsal depolardaki arşiv izlerinin azlığını vurguluyor.
Sergi Bilgileri Özeti
-
Sanatçı: James Gregory Atkinson
-
Eser Adı: EBENHOLZ
-
Mekan: Galerie Thomas Schulte, Potsdamer Strasse, Berlin
-
Tarih: 22 Kasım 2025 – 7 Şubat 2026
