Stanley Kubrick’in Eyes Wide Shut için tam olarak ne hayal ettiği, film 1999’da gösterime girdiğinden beri sinema dünyasının en büyük bilinmezlerinden biriydi. Kubrick’in titizliği efsaneydi; bir sahnenin ışığında küçücük bir ton farkı bile günlerce düşündüğü olurdu. Bu yüzden, yönetmenin ölümünden sadece günler sonra gösterime giren versiyonun “son hâl” olduğu hep tartışmalıydı.
Şimdi, aradan neredeyse 30 yıl geçmişken filmin görüntü yönetmeni Larry Smith tarafından denetlenen yeni 4K Criterion restorasyonu, yıllardır süren “Eyes Wide Shut hiç tamamlandı mı?” sorusuna farklı bir kapı açıyor.
Kubrick’in Son Günleri ve Bitmemiş Bir Film Hissi
Kubrick, filmi 400 günü aşan bir çekim sürecinin ardından 1999 martında Warner Bros.’a bir kopya yolladı. Tom Cruise, Nicole Kidman ve stüdyo yöneticileri bu kesiti izledi; birkaç gün sonra da Kubrick’in İngiltere’deki evinde bir gösterim yapıldı.
Ve sadece iki gün sonra, yönetmen kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
O andan sonra ortaya çıkan versiyonun ne kadarının Kubrick’e ait olduğu hep muğlak kaldı. Renk düzenlemesi, bazı düzeltmeler ve son dokunuşlar Kubrick’in yokluğunda tamamlandı. Yardımcısı Leon Vitali sürece dahil oldu; ama bir Kubrick filmini Kubrick’siz “tamamlamak” tartışmasız biçimde imkânsızdı.
Larry Smith’in Gözünden: “Film Asla Bitmemişti”
Yıllar sonra, filmin görüntü yönetmeni Larry Smith, Criterion’un yeni 4K restorasyonunda ilk kez doğrudan müdahil oldu. Smith, SlashFilm’e verdiği röportajda açık bir şekilde şunu söylüyor:
“Film hiçbir zaman tamamen bitmemişti. Kubrick’in standartlarında değildi. Benim bitireceğim şekilde de değildi.”
Smith, 1999’daki renk düzenlemesinin aceleyle ve Kubrick’in planladığı şekilde yapılmadığını belirtiyor. Bu yüzden, Criterion restorasyonunda filmin ışığını ve atmosferini “kendi görsel hafızasındaki hâline” çekmeye çalışmış. Hatta, bir banyodaki kamera asistanı yansımasını bile temizlediğini söylüyor.
Tabii burada kaçınılmaz soru şu:
Bu gerçekten Kubrick’in istediği versiyon mu, yoksa Smith’in kişisel yorumu mu?
Bu sorunun cevabı muhtemelen hiçbir zaman netleşmeyecek.
4K Restorasyon Tartışması: Daha Karanlık Bir Atmosfer mi?
Sosyal medyadaki ilk izlenimler, Criterion versiyonunun daha karanlık bir tona sahip olduğu yönünde. Bazı seyirciler, önceki Blu-ray versiyonuna göre daha yoğun kontrastlar olduğunu iddia ediyor; Smith ise bunun tam aksine, filmin “olması gereken” görsel dünyaya çok daha yakın olduğunu savunuyor.
Her iki tarafın da haklı olabileceği bir durum var:
Kubrick’in işlerine dair kesinlik yoktur; sadece olasılıklar vardır.
Bu da filmleri üzerine süren tartışmaları bitmek bilmez hâle getirir.
Peki Bu Versiyon “Kesin Son Hâl” mi?
Kolker ve Abrams’ın kitabındaki cümle, bu tartışmanın en sağduyulu özetini yapıyor:
“Gördüğümüz Eyes Wide Shut, göreceğimiz tek Eyes Wide Shut.
Küçük bir ayrıntının değişip değişmeyeceği artık önemsiz.”
Yani, Kubrick yaşasaydı film daha farklı olur muydu?
Evet, muhtemelen.
Ama artık bu soru filmin kendisinden daha büyük bir gölge yaratıyor.
Criterion restorasyonu ise o gölgenin içine yeni bir ışık yakıyor:
“En azından şimdi, filmin görüntü yönetmeninin onayından geçmiş bir versiyonu var.”
Neden Önemli?
Eyes Wide Shut, Kubrick’in filmografisindeki en tartışmalı işlerden biri. Erotik, rüya gibi, huzursuz eden bir tonla New York’un gece hayatını maske balosu estetiği içinde yeniden kuruyor. Kubrick bu dünyayı çok ince düşünmüşken filmin “eksik kalma ihtimali” bile yıllardır rahatsız edici geliyordu.
Yeni restorasyon, tamamlanmamışlık hissine dair bir tür kapanış sunuyor.
Kesin bir bitiş değil; ama “nihayet bir yere vardık” hissi var.
Son Söz
Kubrick’in son filmi, ölümünden sonra başka eller tarafından tamamlanmıştı. Şimdi, 30 yıl sonra, o ellerden biri ilk kez kendi dokunuşunu gerçekten koyma fırsatı buluyor. Criterion versiyonu, bir yönetmenin perde arkasındaki sessiz boşluğu biraz olsun dolduruyor:
Bu, Kubrick’in Eyes Wide Shut’ı olmayabilir.
Ama bu, filmin ilk kez gerçekten tamamlanmış hissettiren hâli.
