New York’un Upper East Side bölgesinde, samimi ve insancıl ölçekli eski bir at arabası evinde, Society of Illustrators galerisi, Edward Gorey’nin zekice kurgulanmış karanlık dünyasına bir pencere açıyor. “Something Else Entirely: The Illustration Art of Edward Gorey” sergisi, proto-Goth, bale süper hayranı ve kürk moda ikonu olarak bilinen bu büyük New York enigmasının 1950’den 2000’e kadar uzanan 80 orijinal çizimini bir araya getiriyor.
Gorey, “yıllardır kitaplarımda çocukları öldürüyorum,” diyecek kadar mizahı dehşetle harmanlamış bir ustaydı. Onun dehası, eserlerini dolduran çocukları kelimenin tam anlamıyla “öldürürken,” o korkunç senaryoları ifadesiz ve göz kırpan bir absürtlüğe dönüştürme yeteneğinde yatıyor. Gashlycrumb Tinies (1963) kitabındaki o meşhur dize: “G is for George smothered under a rug” (G George için, halının altında boğuldu), hayatın tehdit ettiği tüm korkuları zihnimize taşıyor.
Sergi, Gorey’nin çizim sanatındaki ustalığına odaklanıyor. Yazarın ticari işlerinin yanı sıra, Hilaire Belloc’un Cautionary Tales for Children için yaptığı illüstrasyonlar gibi eserlerde, Gorey’nin ölümcül mizahı neşeyle karışıyor. 1977’de Dracula Broadway oyunu için kazandığı Tony ödülü ve The New Yorker kapağına taşıdığı kediler, onun yaratıcılığının çeşitliliğini gösteriyor.
Ancak serginin sunduğu en büyük ödül, Gorey’nin eserlerini bizzat görmenin o zengin hissiyatı. Siyah mürekkebin parıltısı, kes-yapıştır tekniği ve elle çizilmiş baskı işaretleri, bizi bilgisayarlar öncesi döneme, Gorey’nin kürk mantolar içinde ilüstrasyon telif hakkı gibi dolaştığı New York yayıncılık günlerine götürüyor. Gorey’nin sanatı, sadece geçmişe dair bir nostalji değil; o, gerçek dünyanın dehşetiyle boğuştuğumuz bu zamanda, tuhaflığı bir teselli olarak sunan bir sanatçı.
Eleştirmenlerin de belirttiği gibi, sergi, Gorey’nin gündüz işlerini göstererek sanatçının mitini karmaşıklaştırıyor. Ancak eserin asıl özü, yani Gashlycrumb Tinies‘deki küçük George ya da Beastly Baby‘deki proto-punk çizimleri gibi, “atanmış bir görevi olmamanın” getirdiği sınırsız ifade özgürlüğünü en iyi gösteren işler eksik kalıyor. Belki de bu sergi, sanatçının kendi işini desteklemek için yaptığı ticari işlerin, onun ifade sınırlarını zorlayan dâhiliğini ne kadar önemli kıldığını farkında olmadan gösteriyor.
Sergi Bilgileri:
- Sanatçı: Edward Gorey
- Eser Adı: Something Else Entirely: The Illustration Art of Edward Gorey
- Mekan: Society of Illustrators, 128 East 63rd Street, Manhattan
- Tarih: 3 Ocak 2026’ya kadar devam ediyor.
- Not: Sergi, sanatçının 1950’den 2000’e kadar uzanan çizimlerini içeriyor.
